swc

swc

خروش کوبنده امام خمینی علیه قرارداد استعماری کاپیتولاسیون

خروش کوبنده امام خمینی علیه قرارداد استعماری کاپیتولاسیون

 

یکی از حرکت های بزرگ و تاریخی حضرت امام خمینی خروش علیه قانون استعماری کاپیتولاسیون و افشای این سیاست استکباری و مخالفت همه جانبه با سیطره آن بر نظام سیاسی و قضایی ایران بود.
این خروش امام خمینی به گونه ای حائز اهمیت و دارای نقش بنیادی و زیر ساختی در ایجاد « استقلال » و صیانت از هویت و موجودیت سرزمین ایران محسوب می شود که نسل های آینده باید در اوراق تاریخ به بازخوانی و پیام گیری از آن برای حرکت در مسیر صیانت از استقلال کشور بپردازند و از این بالاتر مادران باید در گوش کودکان آرامش یافته در گهواره ها قصه های آزاد مردی و دلاوری و تهاجم امام خمینی علیه سلطه بیگانگان و عوامل آنان که استقلال این سرزمین را به حراج

گذاشته بودند زمزمه کنند و به آنها بیاموزند که اگر ایران اسلامی در اوج عزت و شرف و با استقلال کامل و به دور از سیطره قدرتهای بیگانه سربرآسمان می ساید و بر بلندای قله رهایی نشسته و مستقل و آزاد تنفس می نماید وامدار امام خمینی و نهضت عظیم و پرشور او در رها کردن ایران از زنجیرهای ثقیل و سنگین اسارت هستیم و آن رجل عظیم القدر الهی بود که با تکیه بر قدرت لایزال خداوند بر جبهه متحد کفر و شرک و نفاق جهانی شوید و در اوج بهت و شگفتی مردم دنیا رژیم ستمشاهی را با تمام حمایت های پیدا و پنهان و گسترده قدرت های استعماری سرنگون کرد و نظام حکومتی اسلام را که آزادی و استقلال وطن از سلطه بیگانگان از اهداف اولیه آن است جایگزین نمود.

« کاپیتولاسیون » در مفهوم اصطلاحی شامل معاهداتی می شود که براساس آن دولتی در کشوری دیگر، از بعضی حقوق که مهم ترین آن حق قضاوت و اجرای مجازات است بهره مند می گردد و به این ترتیب اتباع آن دولت اعم از کارشناسان سیاسی و مستشاران نظامی از قوانین قضایی کشوری که در آن ماموریت دارند تبعیت نمی کنند و همین آزادی باعث فراهم آمدن زمینه های نفوذ در تشکیلات دولت وقت انجام جنایات چپاول و غارت فساد و بی و بند و باری و تجاوز به نوامیس مردم می شود!
حضرت امام خمینی در چهارم آبان سال 1343 علیه قانون استعماری کاپیتولاسیون سخنرانی کرد و 9 روز پس از این سخنان و موضعگیری تاریخی آن پیشوای بزرگ الهی دستگیر و از ایران تبعید گردید.
اگر بخواهیم به عظمت حرکت تاریخی امام خمینی واقف شویم لازم است این موضوع را در سه مرحله به واکاوی بگذاریم : سابقه کاپیتولاسیون در ایران، تصویب کاپیتولاسیون توسط رژیم پهلوی، خروش و تهاجم سنگین امام خمینی به این قانون استعماری .

سابقه تاریخی کاپیتولاسیون
سابقه تاریخی کاپیتولاسیون در ایران به طور ملموس و نمایان به سال 1243 هجری شمسی بر می گردد یعنی یک قرن قبل از انعقاد این قرار داد توسط رژیم پهلوی .
در اثر شکست ارتش ایران از قوای روسیه تزاری در جنگهای دوم ایران و روس قرارداد ذلت بار « ترکمانچای » منعقد گردید که ضمن آن « کاپیتولاسیون » یا قضاوت کنسولی و حقوق بیرون مرزی بر ایران تحمیل گردید.
با انعقاد قرارداد کاپیتولاسیون اساس و بنیان حاکمیت ملی و استقلال قضایی ایران مضمحل و نابود گردید. مدتی کاپیتولاسیون در انحصار دولت روسیه تزاری بود لکن انگلستان و برخی دیگر از کشورها نیز این حق را از دولت قاجار گرفتند و به بهره برداری های مورد نظر از آن پرداختند.
این « امتیاز » به سفارتخانه ها و کنسول گری های کشورها این حق را واگذار می کرد که در محاکمه افراد خاطی تابع کشور خود، نظارت انحصاری داشته و از آنان به طور کامل حمایت و جانبداری کنند و طبیعی بود که با توجه به نفوذ روس و انگلیس در ایران چه سو استفاده هایی از این قانون استعماری صورت می گرفت .
همچنان که طبیعت این قراردادهای ننگین اقتضا می کند به مرور زمان دامنه نفوذ و سیطره آن به گونه ای وسعت یافت که مجرمین و خائنین برای فرار از مجازات، خود را در حمایت دولت های خارجی قرار داده و با دریافت ورقه ای تحت عنوان حمایت یا تابعیت در پناه کشورهای روسیه و انگلستان در می آمدند و به این ترتیب امتیاز کاپیتولاسیون برای اشرار و اخلال گران و مخصوصا جاسوسان و مزدوران استعمار روس و انگلیس مامن و پناهگاه گردید و نیز به این وسیله استعمارگران دامهایی به وجود آوردند تا از میان عناصر ناسالم ایرانی به صید « جاسوس » بپردازند و در سرتاسر ایران و در تشکیلات دولت سیطره کامل پیدا کنند . (1 )
این وضعیت به گونه ای اسف انگیز و ذلت بار و زمینه ساز گسترش خیانت و جنایت و فساد و تباهی گردید که حتی منشی سفارتخانه روباه پیر استعمار یعنی انگلستان را نیز به اظهار شگفتی و اعلام ناصحیح بودن قرارداد کاپیتولاسیون واداشت و بنابر ضرب المثل معروف عزابه گونه ای بود که حتی مرده شوی را هم به گریه و ماتم در آورد! او می نویسد :
« هر فرد بی طرفی باید اعتراف کند که حق حمایت از اتباع شاه ایران که وزیر مختارهای خارجی آن را تصدی می‌کردند با آنکه تا حدودی دولت ایران آنرا تفویض می کرده، با اصول حقوق بین المللی منافات داشته است » (2 )
او سپس برای اثبات نظر خویش عبارات ذیل را از نوشته های « م . واتل » در کتاب « قانون ملل » این گونه نقل می‌نماید :
«خانه سفیر چون تابع حمایت حقوق ملل است باید از هرگونه تجاوز مصون باشد... ولی آیا سفیر می تواند از این حق برای تبدیل خانه خود به پناهگاهی به منظور جا دادن و حمایت کردن از دشمنان دولت استفاده کند اصولا چنین کاری منافی با وظایف سفیر است و مخالف نیت و فکری است که باید سفیر سرشار از آن باشد... هیچ دولتی هم مجبور نیست اینگونه سو استفاده را که برای کشورش خطرناک و به حال جامعه اش زیان‌آور است تحمل نماید.»(3)

تصویب کاپیتولاسیون توسط رژیم پهلوی
دولت استعماری آمریکا پس از قیام امام خمینی علیه انقلاب سفید! ـ و به تعبیر اصلی رفرم القا شده توسط حکومت آمریکا به رژیم شاه برای وابسته کردن هرچه بیشتر ایران به بیگانگان ـ حرکتی دیگر را آغازید تا به هر طریق ممکن منافع خود را در ایران تثبیت و تامین نماید. متعاقب این تصمیم احیای کاپیتولاسیون و تامین امنیت جنایتکاران و مجرمان آمریکایی توسط نظام قضایی ایران در دستور کار قرار گرفت و به صورت ماموریت جدید به دولت وقت ایران ابلاغ گردید.
« میرفندرسکی » معاون وزارت خارجه ایران در جلسه مجلس شورا در روز سه شنبه 21 مهر ماه 1343 در این باره چنین توضیح داد:
«سفارت آمریکا طی یادداشت شماره 423 در اسفند ماه 1340 از ما خواست که نظامیان آمریکا از امتیازات و مصونیت های مامورین سیاسی پیش بینی شده در قرار داد « وین » برخوردار باشند. مذاکرات و مکاتبات ما با سفارت آمریکا مدت ها طول کشید تا جلسه وزیران در تاریخ 13 مهر 1342 آن را تصویب کرد . سپس لایحه مربوطه در تاریخ 25 دی ماه 1342 به مجلس سنا تقدیم شد و سوم مرداد 1343 به تصویب رسید و سپس به مجلس شورا آمد که آقایان وظیفه خود را انجام دهند.»!(4 )
تاخیر در تصویب کاپیتولاسیون را می توان این گونه تحلیل نمود که دولت آمریکا با وجود آن که قبل از به اصطلاح انقلاب سفید در ایران در صدد تصویب این لایحه بود لکن امید داشت تحقق رفرم آمریکایی تحت عنوان انقلاب سفید مانع شکل گیری نهضت اسلامی شود و با گسترش سیطره کامل و در همه ابعاد بر ایران ضرورتی برای انعقاد قرارداد کاپیتولاسیون باقی نماند. لکن با توجه به بی حاصل ماندن انقلاب سفید و شکل گیری قیام 15 خرداد مجددا مراحل تصویب این قرارداد در چرخه فعالیت های استعماری عوامل داخلی آمریکا قرار گرفت .
پس از تصویب کاپیتولاسیون در مجلس شورا در تاریخ 21 مهر 1343 نشریه داخلی مجلس که منعکس کننده متن کامل سخنرانیها و گفتگوهای نمایندگان و رئیس دولت در این زمینه بود به دست رهبر کبیر انقلاب حضرت امام خمینی رسید. امام با مطالعه گفتگوها دریافت که رژیم وابسته پهلوی قصد دارد ضربه سنگینی به استقلال ایران وارد کند و مزدوری خود نسبت به آمریکا را به اوج برساند.
امام خمینی پس از اطلاع کامل از این خیانت آشکار به شدت خشمگین و نگران می شوند و تصمیم می گیرند علیه این حرکت استعماری قیام کنند. ایشان ابتدا پیک هایی به شهرهای مختلف روانه می کند و علمای اسلام را از خیانت بزرگی که نسبت به استقلال ایران روا داشته شده آگاه می نماید و به همراهی با خویش برای آغاز حرکت طوفانی و سهمگین علیه کاپیتولاسیون دعوت می کند.
امام خمینی در مرحله بعد مصمم می شود در اقدامی صریح و با مخاطب قرار دادن ملت ایران علیه قرارداد کاپیتولاسیون به آگاه سازی اجتماعی بپردازد و دست های پشت پرده استعمار را رسوا نموده و عمق خیانتی را که به دین و ملت و کشور گردیده است، نمایان کرده و مردم را به مخالفت و انقلاب ترغیب نماید.
شاه از تصمیم انقلابی و شجاعانه حضرت امام خمینی مطلع می شود و تصمیم می گیرد از طریق عناصر به ظاهر خیرخواه و متظاهر به عدم وابستگی به رژیم، پیشوای مردم را از هرگونه موضعگیری علیه آمریکا و قرار داد کاپیتولاسیون منع نماید.
پیک شاه تلاش فراوان نمود تا با امام خمینی ملاقات کند لکن موفق نمی شود و تصمیم می گیرد با فرزند ارشد امام آیت الله حاج سید مصطفی ملاقات نموده و به طور غیر مستقیم پیام شاه را منتقل نماید. او اعلام داشت :
« آمریکا به منظور کسب وجهه در میان مردم ایران با تمام قدرت فعالیت می کند و پول می ریزد و از نظر قدرت در موقعیتی است که هرگونه حمله به آن به مراتب خطرناک تر از حمله به شخص اول مملکت است ! آیت الله خمینی اگر این روزها بنا دارند نطقی ایراد کنند باید خیلی مواظب باشند که به دولت آمریکا برخوردی نداشته باشد که خیلی خطرناک است و با عکس العمل تند و شدید آنان مواجه خواهد شد. دیگر هر چه بگویند ـ حتی حمله به شاه ـ چندان مهم نیست»!(5 )

آن روز طوفانی و حرکتی پرخروش علیه کاپیتولاسیون
امروز 27 مهر ماه مصادف با 20 جمادی الثانی سالروز ولادت حضرت فاطمه زهرا(س ) است و حضرت امام خمینی از نسل حضرت بتول (س ) نیز دراین روز متولد شده است .
سیل جمعیت به سوی بیت امام خمینی در حرکتند تا از سخنان بیدارکننده و آگاهی بخش و حرکت زای قائد بزرگ بهره مند شوند.
عقربه ساعت 8:30 صبح را نشان می دهد . پیشوای ملت با چهره ای اندوهبار که نشان دهنده تاثیر حادثه ای ناگوار در آن می باشد و با چشمانی خسته که از بی خوابی ناشی از فشار ناراحتی عمیقی حکایت می کند و نیز با قامتی رسا و حالتی که همچون همیشه با ایمان و اتکال به خدا و صلابت و شجاعت همراه است در برابر مردم ظاهر می شود.
مردم با مشاهده رهبر بی اختیار اشک می ریزند و آنگاه که آیه استرجاع (6 ) بر زبان او جاری می شود شیون و ناله های مردم در فضا طنین می اندازد.
«بسم الله الرحمن الرحیم
انالله و انا الیه راجعون (گریه شدید مردم آغاز می شود)
من تاثرات قلبی خود را نمی توانم اظهار کنم . این چند روزی که مسائل اخیر ایران را شنیده ام خوابم کم شده است (گریه مردم ). ناراحت هستم (گریه مردم ). قلبم در فشار است (گریه مردم ). باتاثرات قلبی روز شماری می کنم که چه وقت مرگ پیش بیاید (گریه شدید مردم ). ایران دیگر عید ندارد (گریه مردم ). عید ایران را عزا کردند (گریه مردم ). عزا کردند و چراغانی کردند(گریه مردم ).عزاکردند و دسته جمعی رقصیدند(گریه مردم ). ما را فروختند. استقلال ما را فروختند و باز هم چراغانی کردند. پایکوبی کردند . اگر من به جای اینها بودم این چراغانی ها را منع می کردم (7 ) می گفتم بیرق سیاه بالای سر بازارها بزنند (گریه مردم ) بالای سر خانه ها بزنند. چادر سیاه بالا ببرند. عزت ما پایکوب شد. عظمت ایران از بین رفت. عظمت ارتش ایران را پایکوب کردند.
قانونی در مجلس بردند. در آن قانون اولا ما را محلق کردند به پیمان وین و ثانیا الحاق کردند به پیمان وین (تا) مستشاران نظامی، تمام مستشاران نظامی آمریکا با خانواده هایشان، با کارمندهای فنی شان، با کارمندان اداری‌شان، با خدمه شان، با هرکس که بستگی به آنها دارد، این ها از هر جنایتی که در ایران بکنند مصون هستند! اگر یک خادم آمریکایی، اگر یک آشپز آمریکایی، مرجع تقلید شما را در وسط بازار ترور کند، زیر پا منکوب کند، پلیس ایران حق ندارد جلوی او را بگیرد! دادگاه های ایران حق ندارند محاکمه کنند، بازپرسی کنند. باید برود آمریکا! آنجا در آمریکا ارباب ها تکلیف را معین کنند!
دولت سابق (8 ) این تصویب را کرده بود و به کسی نگفت : دولت حاضر(9 ) این تصویبنامه را در چند روز پیش از این برد به مجلس و در چند وقت پیش از این به سنا بردند و با یک قیام و قعود مطلب را تمام کردند و باز نفسشان در نیامد!
دراین چند روز این تصویبنامه را بردند به مجلس شورا و در آنجا صحبت هایی کردند، مخالفت هایی شد. بعضی از وکلا آنجا هم مخالفت هایی کردند، صحبت هایی کردند، لکن مطلب را گذراندند. باکمال وقاحت گذراندند! دولت با کمال وقاحت از این امر ننگین طرفداری کرد! ملت ایران را از سگ های آمریکا پست تر کردند. اگر چنانچه کسی سگ آمریکایی را زیر بگیرد بازخواست از او می کنند، اگر شاه ایران یک سگ آمریکایی را زیر بگیرد بازخواست می کنند و اگر چنانچه یک آشپز آمریکایی شاه ایران را زیر بگیرد، مرجع ایران را زیر بگیرد، بزرگترین مقام را زیر بگیرد، هیچ کس حق تعرض ندارد!»(10 )
حضرت امام خمینی در ادامه آگاهی بخشی های اجتماعی و سیاسی خویش به ارتش ایران اعلام خطر می کند، به سیاسیون ایران اعلام خطر می کند، به مراجع اسلام ،به علما و روحانیون در سراسر کشور اعلام خطر می کند و محور اصلی سخن خویش را حمله مستقیم به آمریکا و شخص شاه قرار می دهد و بر خلاف آنچه رژیم با ارسال پیک به قم به صورت نهی از یورش به آمریکا و منافع آن خواسته بود عمل می نماید . (11 )
بزرگ ترین دستاورد این خروش کوبنده علیه استعمار خارجی و استبداد داخلی دفاع و حفاظت از استقلال کشور بود زیرا اگر چه کاپیتولاسیون به طور مستقیم استقلال قضایی ایران را نابود می ساخت لکن در لایه های درونی آن نفی و انهدام استقلال سیاسی نظامی اقتصادی و فرهنگی نیز قطعی می نمود. زیرا نفوذ در دستگاه قضایی ایران و ایجاد مصونیت برای کارشناسان و ماموران آمریکایی مقدمه و تمهیدی بود برای نفوذ آنان در کلیت نظام حکومتی ایران و مهره چینی در تمام تشکیلات دولتی و در پی آن مستعمره کردن این سرزمین در ابعاد فکری فرهنگی اقتصادی نظامی سیاسی و حکومتی .
و امروز اگر به ستیغ قله عزت و کرامت نشسته ایم و در اوج صلابت و قدرت استعمارگران را به زانو درآورده و سر بر آسمان آزادگی می سائیم و نه ما به سوی آنان که آنها به سوی ما مشتاق و راغب برای مذاکره و مرابطه و زندگی مسالمت آمیز شده اند، همه ما وامدار امام خمینی می باشیم که به احیای اسلام ناب پرداخت و با رهبری های الهی خود نهضت اسلامی را به پیروزی رساند و نظام حکومتی اسلام را بنیان نهاد و در پرتو این مجاهدات خالصانه و صادقانه و تداوم آثار انقلاب و نظام اسلامی آرزوی دیرینه همه علمای مبارز و انقلابی اسلام را در طول تاریخ برای استقرار قوانین دین مبین حق و رهایی از سیطره استعمار خارجی و استبداد داخلی برآورده ساخت .
اگر دستاوردهای مختلف نهضت امام خمینی را که « استقلال » از محوری ترین آنهاست پاس نداریم در حق آن پیشوای بزرگ الهی و آرمان ها و اهداف و آثار حرکت پرشور او خیانت ورزیده ایم و نه تنها نمی توانیم مدعی تداوم راه امام باشیم و اندیشه ها و سیره و روش های آن رجل عظیم القدر را به نسل های امروز و فردا منتقل نمائیم که مانعی خواهیم بود برای بهره وری آیندگان از زلال تفکرات جامع وعملکردهای تحول زا و حرکت آفرین کسی که دنیا را به شگفتی و اعجاب وا داشت و امید آن که چنین جفایی در حق آن پیشوای بزرگ و محبوب روا مداریم .

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

پاورقی :
1 ـ امیرکبیر قهرمان مبارزه با استعمار اثر آیت الله هاشمی رفسنجانی انتشارات امیرکبیر . ص 297
2 ـ همان منبع ص 298
3 ـ همان منبع
4 ـ نهضت امام خمینی سید حمید روحانی انتشارات راه امام ج 1 ص 706
5 ـ همان منبع ص 711
6 ـ « لااله الاالله » آیه استرجاع است و آنگاه که فتنه ای بزرگ نمایان می شود و بلایی ویرانگر رخ می نماید و یا فاجعه و جنایتی عظیم ظاهر می گردد بر زبان جاری می شود.
7 ـ منظور چراغانی هایی است که رژیم از همان روزها برای بزرگداشت 4 آبان یعنی ولادت شاه آغاز کرده بود و خیابان ها را با پرچم ولامپ آذین می بست .
8 ـ مقصود دولت اسدالله علم است .
9 ـ منظور دولت حسنعلی منصور می باشد .
10 ـ صحیفه امام موسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی ج 1 ص 415 و416
11 ـ همان منبع ص 420
نظرات 0 + ارسال نظر
برای نمایش آواتار خود در این وبلاگ در سایت Gravatar.com ثبت نام کنید. (راهنما)
ایمیل شما بعد از ثبت نمایش داده نخواهد شد