صحیفه امام - جلد اول (2)
نامه [به آقاى میرزا محمد ثقفى (خانوادگى)]
زمان: 29 اسفند 1333/ 25 رجب 1374
مکان: قم
موضوع: خانوادگى
مخاطب: ثقفى، میرزا محمد
تصدقت شوم، مدتى پیش از این، یعنى دو- سه روز بعد از آمدنم عریضه عرض کردم و ورقه دعوت را در جوفش فرستادم. از قرار معلوم تا کنون نرسیده. اینجا از مأمور پست پرسیدم، گفت: ممکن است جاى دیگر اشتباهاً رفته باشد، بعد از مدتى برگردد اینجا، در هر صورت نمىدانم چه شده است و تکلیف چیست. پریروز از خانم «1» مرقومه زیارت شد، نوشته بودند خانم نجمى «2» کسالت دارند، امیدوارم تا کنون رفع شده باشد. از سلامتى ایشان و خودتان زودتر مرقوم فرمایید. تازه قابل عرض نیست. حضور محترم حجت الاسلام کاشانى سلام مخلصانه مىرساند.
سید روح اللَّه الخمینى
نامه [به آقاى میرزا محمد ثقفى (خانوادگى)]
زمان: 15 فروردین 1334/ 11 شعبان 1374
مکان: قم
موضوع: خانوادگى
مخاطب: ثقفى، میرزا محمد «1»
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
تصدقت شوم، امید است ان شاء اللَّه وجود محترم مقرون با سلامت باشد. از قرار مذکور بحمد اللَّه نقاهت رفع شده است. اعیاد شریفه را تبریک عرض و سلامت خود و بستگان محترم را از خداوند تعالى مسألت مىنماید. خانم قدس ایران «2» و دیگران سلامت و همه عرض دستبوسى دارند. آقاى آقا حسن «3» سلام مىرساند.
روح اللَّه الموسوی
تقریظ [بر تقریرات اصول آقاى سبحانى]
زمان: 18 آبان 1334/ 24 ربیع الاول 1375
مکان: قم
موضوع: تقریظ بر کتاب تقریرات درس اصول امام خمینى، تألیف آقاى سبحانى
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
الحمد للَّه رب العالمین، و صلى اللَّه على محمد و آله الطاهرین، و لعنة اللَّه على اعدائهم اجمعین.
و بعد، فما منّ اللَّه تعالى على هذا العبد اتفاق صحابة جمّ من افاضل و عدة من الاعلام- ایّدهم اللَّه تعالى- منهم العالم العلَم التقى صاحب الفکر الثاقب و النظر الصائب الآقا میرزا جعفر السبحانى التبریزى- وفّقه اللَّه تعالى لمرضاته و کثّر اللَّه أمثاله- و لقد جدّ و اجتهد فى تنقیح مباحث الالفاظ من مبحث هذا الفقیر بحسن سلیقته و توضیحها بجودة قریحته؛ فصار بحمد اللَّه و له المنّة صحیفة کاملة لمهمات المسائل. فأسأل اللَّه تعالى توفیقه لِاتمام سایر المباحث و تأییده لبذل الجهد فى طریق الحق و سبیل الهدى.
فى تاریخ 24 شهر ربیع المولود 1375
- حرّره: روح اللَّه الموسوی الخمینى- عفى عنه
[ترجمه متن:
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
سپاس پروردگار جهانیان را و درود خدا بر محمد و خاندان پاکش و لعنت خدا بر تمامى دشمنان آنان
خداوند بر این بنده خود منت نهاد و توفیق همراهى و همنشینى گروهى از دانشمندان و فضلا را- که خداوند یارىشان فرماید- نصیب من نمود. یکى از آنان دانشمند برجسته و پرهیزکار، صاحب اندیشه تابناک و رأى راست، آقاى میرزا جعفر سبحانى تبریزى مىباشد- که خداوند در راه رضاى خویش یارىاش فرماید و امثال ایشان را بسیار گرداند- ایشان در راه توضیح و جمعآورى مباحث الفاظ این فقیر، با حسن سلیقه و قریحه خویش تلاش فراوانى نمودهاند، و بحمد اللَّه این تلاش به صورت کتابى در آمده است که حاوى مسائل با اهمیتى مىباشد
از خداوند متعال توفیق ایشان را براى اتمام دیگر مباحث و تلاش در راه حق و هدایت خواهانم.
به تاریخ 24 ربیع المولود 1375
روح اللَّه الموسوی الخمینى]
نامه [به آقاى میرزا محمد ثقفى (خانوادگى)]
زمان: 21 شهریور 1335/ 6 صفر 1376
مکان: قم
موضوع: خانوادگى
مخاطب: ثقفى، میرزا محمد «1»
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
تصدقت شوم، ان شاء اللَّه وجود محترم عالى مقرون سلامت و سعادت است. بنده و سایرین بحمد اللَّه سلامت هستیم. چند روزى فهیمه «2» مبتلا به آپاندیس شد ولى بحمد اللَّه حالا حالش خوب است. خانم قدس ایران «3» هم سلامت هستند و سلام و عرض دستبوس تقدیم مىکنند. خدمت حضرات آقایان دوستان سلام عرض مىکنم. خدمت آقاى آقا حسن «4» سلام مىرسانم. ایام سلامت و سعادت مستدام. اگر با آقاى نخجوانى «5» ملاقات فرمودید پس از سلام بنده بفرمایید مقدارى از نماز و روزه معهود را دادهام، ولى منتظرم آنهایى که طرف اطمینان هستند از سفر مراجعت کنند، بقیه را بدهم و قبض رسید ارسال کنم
چون براى ایام تعطیلى تعویق در ارسال پاکت شد، و مقدارى از صلاة آقاى نخجوانى را دادم که قبض جوف را به ایشان مرحمت کنید.
روح اللَّه الموسوی
نامه [به آقاى میرزا محمد ثقفى (خانوادگى)]
زمان:؟
مکان: قم
موضوع: خانوادگى
مخاطب: ثقفى، میرزا محمد
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
تصدقت شوم، «1» دو- سه روز پیش مصطفى «2» گفت- خداى نخواسته- کسالتى عارض بوده ولى بحمد اللَّه تعالى حالا رفع شده. امید است ان شاء اللَّه تعالى رفع نقاهت نیز شده و با سلامت و سعادت قرین باشید. بنده چندى است که بحمد اللَّه تب نکردم. از تهران که آمدم تا کنون چهار- پنج مرتبه کسالت پیدا کردم و تب عارض شده و ضعف هم باقى است، گرچه بحمد اللَّه حالا بهتر است؛ و از حضرت عالى ملتمس دعا هستم. خانم و بچهها بحمد اللَّه سالم و دستبوس هستند. خدمت آقاى آقا حسن «3»- سلّمه اللَّه تعالى- سلام مىرساند. در خاتمه سلامت و صحت و عزت حضرت عالى را خواستار است.
روح اللَّه الموسوی
نامه [به آقاى میرزا محمد ثقفى (خانوادگى)]
زمان: 1336 ه. ش./ 1376 ه. ق
مکان: قم
موضوع: خانوادگى
مخاطب: ثقفى، میرزا محمد «1»
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
تصدقت شوم، اعیاد شریفه را به حضرت عالى تبریک عرض [مىکنم]. سلامت و سعادت وجود محترم را از خداوند تعالى خواستار است. بنده بحمد اللَّه سلامت و دعاگو هستم. خانم هم بحمد اللَّه سلامت هستند. مصطفى «2» به عتبات مشرّف است. ایام سعادت مستدام باد.
روح اللَّه الموسوی
نامه [به آقاى سید محمد تقى شهرستانى (احوالپرسى و اعلام سفر قریب الوقوع]
زمان:؟
مکان: قم
موضوع: احوالپرسى و اعلام سفر قریب الوقوع
مخاطب: شهرستانى (آقا نجفى)، سید محمد تقى
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
به عرض عالى مىرساند، دیشب که آقاى اشراقى «1» از تهران آمدند اظهار داشتند که جنابعالى کسالتى پیدا کردید و بحمد اللَّه به خیر گذشته است، و جزئى نقاهتى باقى مانده، امید است ان شاء اللَّه این جزئى نقاهت هم بکلى رفع شود. این جانب بحمد اللَّه حالم بد نیست و براى اواخر ماه حرکت مىکنم به تهران؛ امسال نیز همان جا که سال قبل بودم بنا است بروم. «2» از جنابعالى التماس دعاى خیر دارم. و السلام علیکم و رحمة اللَّه.
روح اللَّه الموسوی الخمینى
نامه [به آقاى سید ابو القاسم کاشانى (استفسار از سلامتى آقاى کاشانى)]
زمان: 1340 ه. ش./ 1380 ه. ق
مکان: قم
موضوع: استفسار از سلامتى آقاى کاشانى
مخاطب: کاشانى، سید ابو القاسم
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
به عرض عالى مىرساند، پیوسته سلامت وجود مبارک را از خداوند تعالى خواستار است. امید است ان شاء اللَّه این کسالت بزودى مرتفع شود. مخلص دعاگوى وجود محترم هستم و از اشخاصى که مىآیند مستفسر هستم. بنده هم از موقعى که از تهران آمدم چندین مرتبه مبتلاى به تب مالت و غیر آن شدم و الآن هم در کسالت به سر مىبرم. از وجود مسعود ملتمس دعا هستم. و السلام علیکم و رحمة اللَّه.
روح اللَّه الموسوی.
اجازه نامه [به آقاى سید سجاد حججى، در امور حسبیه]
زمان: 17 فروردین 1340/ 20 شوال 1380
مکان: قم
موضوع: اجازه در امور حسبیه
مخاطب: حججى، سید سجاد
[بسمه تعالى. حضرت مستطاب آیت اللَّه العظمى آقاى حاج آقا روح اللَّه خمینى- دام ظله العالى على رءوس الأنام. چون در مسائل شرعیه در محلى که اقامت دارم گاهى محل ابتلا مىشود، اگر صلاح مىدانید این جانب را مجاز فرمایید در تصدى امور حسبیه که شأن حاکم شرع انور است؛ و نیز در اخذ وجوه شرعیه و صرف در مصارف و در اخذ سهم امام- علیه السلام- و صرف آن در مصارف اقتصادى خودم و ایصال بقیه نزد آن جناب. بیست شوال هزار و سیصد و هشتاد. با تقدیم احترامات- سید سجاد حججى]
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
جنابعالى مجاز هستید در مراتب مسطوره.
روح اللَّه الموسوی.
اجازه نامه [به آقاى صادق احسانبخش، در امور حسبیه و شرعیه]
زمان: 27 اردیبهشت 1340/ 2 ذى الحجه 1380
مکان: قم
موضوع: اجازه در امور حسبیه و شرعیه
مخاطب: احسانبخش، صادق
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
الحمد للَّه رب العالمین، و الصلاة و السلام على محمد و آله الطاهرین، و لعنة اللَّه على اعدائهم اجمعین.
و بعد، جناب مستطاب عماد الاعلام و ثقة الاسلام الخطیب المحترم آقاى آقا شیخ صادق احسانبخش- دامت افاضاته و کثّر اللَّه أمثاله- که مدتى عمر شریف خود را مصروف در تحصیل فضل و کمال نمودند و اکنون نیز از مروجین محترم و افاضل معظم هستند، از طرف حقیر مجازند در تصدى امور حسبیه و شرعیه که تصدى آن در عصر غیبت ولى امر و ناموس دهر- عجل اللَّه فرجه الشریف و جعلنا اللَّه فداه- از مختصات فقیه جامع الشرایط است، پس از براى ایشان است تصدى امور مذکوره با رعایت احتیاط؛ و نیز جناب ایشان مجازند در اخذ سهمین مبارکین و ایصال سهم سادات را به محل مقرر آن و صرف سهم مبارک امام- علیه السلام- را در اعاشه خودشان به نحو اقتصاد در صورت احتیاج، و صرف یک ثلث از بقیه را در ترویج دیانت مقدسه اسلام و علوّ کلمه حق، و ایصال دو ثلث دیگر را نزد حقیر براى صرف در حوزه علمیه. «و اوصیه- ایّده اللَّه تعالى- بما اوصى به السلف الصالح من ملازمة التقوى و التمسک بعروة الاحتیاط؛ و ارجو من جنابه ان لا ینسانى من صالح دعواته»؛ «1» و السلام علیه و رحمة اللَّه و برکاته.
به تاریخ 2 شهر ذى الحجة الحرام 1380- روح اللَّه الموسوی الخمینى
نامه [به آقاى محمد تقى فلسفى (تقویت حوزهها و مرجعیت آقاى بروجردى)]
زمان: 1327 یا 1328 ه. ش./ 1368 یا 1369 ه. ق
مکان: قم
موضوع: لزوم تقویت حوزههاى علمیه و مرجعیت آقاى بروجردى، و رفع مشکلات حوزه
مخاطب: فلسفى، محمد تقى
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
به عرض عالى مىرساند، ان شاء اللَّه وجود محترم عالى مقرون به صحت و سلامت است. ضمناً لازم مىدانم جنابعالى را متذکر یک امر مهم حیاتى کنم، شاید با فکر صائب و لسان گویاى شیرین خود بتوانید اقدامى کنید که موافق رضاى خداى تعالى و صلاح حال جامعه باشد. البته مىدانید که مسلمین تا کنون چه فرصتهایى از دست داده و چه سنگرهایى را تسلیم دشمنان خود کردهاند که تذکر آنها جز آنکه موجب حسرت و تأسف شود نتیجه ندارد. عدهاى از آنها به واسطه جهالت به وضعیت دنیا یا به واسطه سوء تبلیغات دشمنان، و عدهاى دیگر براى گرمى بازار خود با عقلایى که مىخواستند اقدام به اصلاح نمایند معارضه و مبارزه کرده و مىکنند تا نفخ صور. اکنون رشته باریکى که براى ما مانده است یکى رشته تبلیغات است که مىبینید به چه صورت درآمده و چه اشخاصى متصدى آن به غیر حق هستند، و یکى رشته تحصیل علوم دینیه است که رشته تبلیغات نیز از آن سرچشمه مىگیرد. قوام رشته تعلیمات دینیه اکنون به حوزههاى علمیه نجف و قم و اصفهان و مشهد و بعضى بلاد دیگر متقوم است که اکنون اداره و سرپرستى آنها نوعاً به حضرت مستطاب آیت اللَّه العظمى آقاى بروجردى محول است، و این طور که بنده مىبینم خطر انحلال به آنها متوجه شده است؛ زیرا از طرفى وکلاى ایشان که در بلاد هستند غالباً بىاثر هستند و از طرفى بسیارى از علماى بلاد از وجوه جلوگیرى مىکنند و نمىگذارند به ایشان برسد، و از طرفى در تهران و بعضى بلاد دیگر، بعضى مغرضین، تبلیغات سوء بر علیه ایشان مىکنند و از طرفى خود ایشان حاضر نیستند آن طور که مرحوم آیت اللَّه اصفهانى و مرحوم آیت اللَّه قمى- قدس سرّهما- به تجار و بازرگانان مراجعه مىکردند و شرح احتیاج حوزههاى علمیه را مىدادند اقدام در این امر کنند. و از طرفى کسى که دلسوز به حال ایشان و حوزههاى علمیه باشد کمتر یافت مىشود. این امور دست به هم داده است و موجب شده است که این سنگر را نیز خداى نخواسته از دست بدهیم.
اکنون معظمٌ له از چند ماه به این طرف مبالغى مقروض شدهاند، چه براى نان نجف و سامره و چه براى شهریه قم و اصفهان و گاهى مشهد و جاهاى دیگر. و بالجمله مخارج مرحوم سید- رحمه اللَّه- مع الاضافه على الظاهر به گردن ایشان آمده و همان توقعات هست و وجوه براى ایشان نمىرسد و حیف و میل مىشود. البته مىدانید کانون وجوه، تهران است و تهران را از قرارى که بعضى مىگفتند در صد، هشتاد از وجوه کلیه ایران مربوط به آن است و جنابعالى را عموم طبقات مىشناسند و زبان گویاى شما در نوع مؤثر است. لکن صرف منبر فایده ندارد. این مطلب یک مجمع خصوصى لازم دارد که از تجار محترم خیرخواه و با کمک و مساعدت امثال آقاى حاج میرزا على نقى کاشانى و آقاى شالچى و آقاى خسروشاهى و آقاى بازرگان و آقاى مصطفوى و هر که صلاح مىدانید مطلب را به طور وافى تذکر دهید بلکه بتوانند اولًا قروض ایشان را به فوریت ادا کنند و ثانیاً به طور اساسى یک تعهدى بکنند که مرتباً در هر ماه هر کس به مقدار مقدور مساعدت کند و اگر جزئى تسامحى شود مىترسم امر به جایى منجر شود که موجب تأسف و تأثر شود و نتیجه نداشته باشد. و السلام علیکم و رحمة اللَّه و برکاته.
روح اللَّه الموسوی الخمینى
نامه سرگشاده [به آقاى بروجردى (استفسار درباره تشکیل مجلس مؤسسان)]
زمان: 3 فروردین 1328/ 22 جمادى الاول 1368
مکان: قم
موضوع: استفسار درباره تشکیل مجلس مؤسسان
مناسبت: شایعه موافقت آقاى بروجردى با تشکیل مجلس مؤسسان
مخاطب: طباطبایى بروجردى، سید حسین (مرجع بزرگ تقلید)
محضر مقدس حضرت مستطاب آیت اللَّه العظمى آقاى حاجى آقا حسین طباطبایى
بروجردى- متع اللَّه المسلمین بطول بقائه
چون منتشر است که راجع به تشکیل مجلس مؤسسان بین حضرت مستطاب عالى و بعض اولیاى امور مذاکراتى شده و بالنتیجه با تشکیل مجلس مؤسسان موافقت فرمودهاید، نظر به اینکه تشکیل مجلس مؤسسان مؤثر در مقدرات آینده کشور و مصالح دینى و ملى و اجتماعى است، به علاوه حدود اختیارات نمایندگان و نتایجى که ممکن است این اقدام داشته باشد معلوم نیست، مستدعى است حقیقت این انتشار را براى روشن شدن تکلیف شرعى اعلام فرمایید.
روح اللَّه خرمآبادى «2»- مرتضى حائرى- سید محمد یزدى «3»- روح اللَّه الموسوی «4»- محمد رضا موسوى گلپایگانى- 22 جمادى الاولى 1368
مصوّبه [: تعیین هیأتهاى رسیدگى به امور طلّاب و امتحانات حوزه]
زمان: 7 مهر 1328/ 6 ذى الحجه 1368
مکان: قم
موضوع: تعیین هیأتهاى رسیدگى به امور طلاب و امتحانات حوزه علمیه
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
در لیله پنجشنبه ششم شهر ذى الحجة الحرام 68، آقایان علماى حوزه علمیه قم، حسب امر حضرت آیت اللَّه العظمى «1»- مد ظله- و تصویب سایر حجج اعلام مجتمع شده و مقرر داشتند که در هفته، سه هیأت تشکیل شود که هر هیأتى وظیفه خاصهاى انجام دهند، چنانچه در ذیل بیان خواهد شد:
1- هیأتى براى رسیدگى به امر طلاب و مدارس، که اسامى آنها از قرار ذیل است:
آقاى آقا سید زین العابدین- آقاى حاج سید احمد خوانسارى- آقاى حاج سید محمد رضاى گلپایگانى- آقاى آقا سید ابو طالب مدرسى- آقاى حاج میرزا محمود قمى- آقاى حاج میرزا مصطفى- آقاى حاج سید احمد زنجانى- آقاى حاج شیخ ابو القاسم اصفهانى- آقاى آقا مرتضى حائرى- آقاى حاج میر سید حسن- آقاى آقا ریحان اللَّه- آقاى حاج فقیهى- آقاى آقا مرتضى قمى
توضیح آنکه آقایان فوق در مواقع عادى مجتمع مىشوند، و در مواقع غیر عادى اطلاع مىدهند که تمام سه حوزه مجتمع شوند براى حل قضیه غیر عادیه.
2- هیأتى براى امتحان خارج تازه واردین به قرار ذیل:
آقاى آقا مرتضى حائرى- آقاى آقا سید محمد یزدى- آقاى حاج آقا روح اللَّه خمینى.
3- هیأتى براى امتحان تازه واردین غیر خارجى از این قرار:
آقاى آقا سید زین العابدین- آقاى فاضل- آقاى قاضى- آقاى حاج فقیهى- آقاى حاج میر سید حسن- آقاى آقا شیخ ابو القاسم نحوى- آقاى حائرى- آقاى صاحب الدارى- آقاى آقا مرتضى قمى
مطالب فوق را حضرات آقایان به اکثریت قریب اتفاق تصویب نمودند:
الاحقر محمود الحسینى- زین العابدین الحسینى الکاشانى- احمد الحسینى الزنجانى- العبد مصطفى القمی- سید محمد یزدى- روح اللَّه الموسوی- فاضل موحدى لنکرانى- حائرى- الاحقر صاحب الدارى- الاحقر ابو القاسم اصفهانى- عبد الحسین فقیهى- حسین القاضى الطباطبایى- مرتضى مبرقعى- الاحقر ریحان اللَّه گلپایگانى- مرتضى حائرى.
نامه [به آقاى محمد تقى فلسفى (لزوم پایدارى و پرهیز از تفرقه)]
زمان: 15 خرداد 1331/ 12 رمضان 1371
مکان: قم
موضوع: لزوم پایدارى و خالى نکردن سنگر انتقاد، و پرهیز از تفرقه
مخاطب: فلسفى، محمد تقى «1»
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
به عرض عالى مىرساند، دور افتادن از مراکز خبر و سفر به همدان و قِلت معاشرت موجب شد که از قضایایى که در مرکز اتفاق افتاده درست مطلع نشدم. اخیراً که اطلاع حاصل شد خیلى موجب تأسف گردید. انسان متحیر است که با این وضعیت چه کند. و با این ترتیب چه امیدى مىتوان از اصلاح کشور داشت و به چه اشخاصى مىتوان اطمینان پیدا کرد. در هر صورت جنابعالى نباید به این چیزها سنگر را خالى کنید. مفسدین همیشه مىخواهند امثال جنابعالى را از میدان بیرون کنند تا هر تاخت و تازى بخواهند بکنند و انتقادى در کار نباشد.
آن روز که رضا خان تعرض به عمامهها مىکرد من به یکى از ائمه جماعت گفتم اگر شما را نظمیه بردند و عمامه را برداشتند و موقع مسجد بود با همان لباس مبدل بروید مسجد. آنها غایت آمالشان این است که مسجدیها دست از کار خود بردارند و متدینین میدان را براى جولان آنها خالى کنند. در هر صورت این پیشامدها در زندگانى اشخاص مؤثر است و ناطقى مثل جنابعالى نباید توقع داشته باشد که تا آخر از تعرض اشرار مصون باشد. لکن این نکته را نباید از نظر دور داشت که انتساب این اعمال به همنوع خودمان خالى از اعمال غرض نیست و مىخواهند به اصطلاح سنگ را با سنگ بشکنند. باید متوجه باشید که از اختلاف بین خود ماها دیگران نتیجه نگیرند. و السلام علیکم و رحمة اللَّه و برکاته.
روح اللَّه الموسوی الخمینى
مصاحبه [با مخبر مجله «ترقى»؛ (ضرب و شتم مردم و طلاب توسط مأموران)]
زمان: دى 1331/ جمادى الاول 1372
مکان: قم
موضوع: ضرب و شتم مردم و طلاب، توسط مأموران شهربانى
مناسبت: اعتراض طلاب و مردم قم به حضور آقاى برقعى در کنگره صلح وین، «1» و اهانت وابستگان حزب توده به مقدسات دینى
گزارشگر: بهرامى، امیر (مخبر مجله ترقى)
[آقاى بهرامى (مخبر مجله ترقى): ساعت دو بعد از ظهر براى مصاحبه به اتفاق آقا شیخ فضل اللَّه محلاتى به در منزل آیت اللَّه بروجردى رفته و ایشان چون حالشان مساعد نبود از این لحاظ فرمودند اگر نظریه مرا مىخواهند، نزد آقاى حاج سید روح اللَّه خمینى نماینده رسمى من در این مورد بروند لذا من به منزل آقاى خمینى رفته و پس از تعارفات معمولى تقاضاى خود را به ایشان عرض کردم و معظمٌ له هم فرمودند:]
نظریه آیت اللَّه العظمى این بوده که باید برقعى از قم که شهر مذهبى است خارج و بانوان هم در انتخابات شرکت ننمایند [از ایشان راجع به عده کشتهشدگان سؤال شد، فرمودند:]
تا آنجایى که من مىدانم یک نفر به نام سید محمد «2» و عدهاى در حدود یازده نفر هم از طلاب مجروح و مضروب گردیدهاند و به طورى که شایع است گویا چند نفرى هم مفقود شده باشند. روز دوشنبه من به نمایندگى از طرف حضرت آیت اللَّه بروجردى به بیمارستان فاطمى رفته و از آقاى دکتر پورکریمى صورت معاینهها را خواستم. موقعى که صورت مجروحین و مضروبین را آوردند، دیدم واضح نیست (بدین معنى که ذکر نشده است در اثر چه چیز مضروب و مجروح شدهاند). لذا از این جریان عصبانى شده و اعتراض نمودم و پس از عیادت از بیماران به نزد آیت اللَّه بروجردى رفته و جریان را به عرض معظمٌ له رساندم و ایشان فرمودند: فردا خودم شخصاً به بیمارستان خواهم رفت؛ ولى متأسفانه به واسطه کسالت نتوانستند در بیمارستان حاضر شوند. من به اتفاق تیمسار مدبّر، آقاى ملک اسماعیلى و آقاى دکتر مدرسى به بیمارستان رفته و به وسیله آقاى دکتر مدرسى، معاینه تجدید شد و معلوم شد که چند نفر پا و دستشان هدف گلوله و چند نفر دیگر هم مقدارى فلز به بدنشان فرو رفته که معلوم نشد چه بوده است (ولى به طورى که سرتیپ مدبّر مىگفت این تیکههاى فلز مربوط به گاز اشکآور بوده است) [و در اینجا خواستم عکسى از معظمٌ له بگیرم که ایشان موافقت نفرمودند. ساعت 47: 2 دقیقه بعد از ظهر از حضور این عالِم روحانى مرخص شدیم.]
تقریظ [به سید عبد الغنى اردبیلى (شیوه نگارش تقریرات درس فلسفه)]
زمان: قبل از سال 1332 ه. ش
مکان: قم
موضوع: تذکر درباره شیوه نگارش تقریرات درس فلسفه امام خمینى «1»
مخاطب: اردبیلى، سید عبد الغنى
بسیار خوب و جامع الاطراف است، لکن مراعات عبارات قدرى نشده است؛ مثلًا «وحدت و کثرت» به جاى «وحدة و کثرة» نوشته شده است، و این در عبارات عربى صحیح نیست
نامه [به آقاى میرزا محمد ثقفى (خانوادگى)]
زمان: 11 آذر 1332/ 24 ربیع الاول 1373
مکان: قم
موضوع: خانوادگى
مخاطب: ثقفى، میرزا محمد
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
تصدقت شوم، مدتى است در صدد عرض ارادت بودم، موفق نشدم. اینک توفیق مساعد شد. امید است ان شاء اللَّه وجود مبارک با سلامت و سعادت قرین، و خود و متعلقان محترم در ظلّ عنایت اولیا- علیهم السلام- محفوظ باشید. مخلص و خانم قدس ایران «2» و بچهها سلامت، و در روز عید سعید مولود «3»، صبیه حضرت آقاى آقا مرتضى حائرى را براى مصطفى «4» شیرینى خوردند، و شاید ان شاء اللَّه در ماه مبارک رجب مجلس عقد منعقد شود. ان شاء اللَّه دعا فرمایید خداوند تعالى مبارک فرماید. خانم «5» عرض دستبوسى دارند و همین طور بچهها. ان شاء اللَّه آقاى آقا حسن «6» و آقازادههاى «7» محترم سلامت هستند. ایام سعادت مستدام باد.
روح اللَّه الموسوی
نامه [به آقاى میرزا محمد ثقفى (خانوادگى)]
زمان: 22 بهمن 1333/ 17 جمادى الثانى 1374
مکان: قم
موضوع: خانوادگى
مخاطب: ثقفى، میرزا محمد «1»
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
تصدقت شوم، ان شاء اللَّه تعالى نقاهت وجود محترم مرتفع شده است. امید است ان شاء اللَّه اگر خداى نخواسته بقایایى باشد بزودى رفع گردد. مستدعى است از سلامت خودتان مطلعم فرمایید؛ گر چه چند روز پیش که خانم نجم زمان «2» اینجا بودند استفسار کردم و معلوم شد بحمد اللَّه بهتر هستید. بنده و اهالى منزل همگى سالم هستیم. قدس ایران «3» مخصوصاً عرض سلام تقدیم مىدارد، و از کسالت سرکار خیلى نگران بودند و سفارش بلیغ کردند که عرض سلام و دستبوسى تقدیم کنم. مصطفى «4» عرض سلام و ارادت تقدیم مىدارد. ایام سعادت مستدام- روح اللَّه الموسوی
نامه [به آقاى میرزا محمد ثقفى (تبریک عید سعید مبعث و فرارسیدن عید نوروز)]
زمان: 27 اسفند 1333/ 23 رجب 1374
مکان: قم
موضوع: تبریک عید سعید مبعث و فرا رسیدن عید نوروز
مخاطب: ثقفى، میرزا محمد
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
تصدقت شوم، در این عید سعید مبعث ختمى مرتبت (ص) که مصادف با سال جدید است، تبریک عرض و سلامت و سعادت حضرت عالى و بستگان محترم را از خداوند تعالى مسألت مىنماید. اگر چند روزى براى رفع خستگى و تجدید عهد تشریف بیاورید قم، موجب تشکر است. خانم قدس ایران «2» عرض دستبوسى دارند. حضرت آقاى حاج سید ابو الحسن قزوینى- دامت برکاته- چندى است قم هستند. مباحثه هم شروع فرمودهاند. عجالتاً تا ماه مبارک على الظاهر هستند. ایام سعادت مستدام باد.
روح اللَّه الموسوی
نامه [به آقاى میرزا محمد ثقفى (خانوادگى)]
زمان: 29 اسفند 1333/ 25 رجب 1374
مکان: قم
موضوع: خانوادگى
مخاطب: ثقفى، میرزا محمد
تصدقت شوم، مدتى پیش از این، یعنى دو- سه روز بعد از آمدنم عریضه عرض کردم و ورقه دعوت را در جوفش فرستادم. از قرار معلوم تا کنون نرسیده. اینجا از مأمور پست پرسیدم، گفت: ممکن است جاى دیگر اشتباهاً رفته باشد، بعد از مدتى برگردد اینجا، در هر صورت نمىدانم چه شده است و تکلیف چیست. پریروز از خانم «1» مرقومه زیارت شد، نوشته بودند خانم نجمى «2» کسالت دارند، امیدوارم تا کنون رفع شده باشد. از سلامتى ایشان و خودتان زودتر مرقوم فرمایید. تازه قابل عرض نیست. حضور محترم حجت الاسلام کاشانى سلام مخلصانه مىرساند.
سید روح اللَّه الخمینى
نامه [به آقاى میرزا محمد ثقفى (خانوادگى)]
زمان: 15 فروردین 1334/ 11 شعبان 1374
مکان: قم
موضوع: خانوادگى
مخاطب: ثقفى، میرزا محمد «1»
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
تصدقت شوم، امید است ان شاء اللَّه وجود محترم مقرون با سلامت باشد. از قرار مذکور بحمد اللَّه نقاهت رفع شده است. اعیاد شریفه را تبریک عرض و سلامت خود و بستگان محترم را از خداوند تعالى مسألت مىنماید. خانم قدس ایران «2» و دیگران سلامت و همه عرض دستبوسى دارند. آقاى آقا حسن «3» سلام مىرساند.
روح اللَّه الموسوی
تقریظ [بر تقریرات اصول آقاى سبحانى]
زمان: 18 آبان 1334/ 24 ربیع الاول 1375
مکان: قم
موضوع: تقریظ بر کتاب تقریرات درس اصول امام خمینى، تألیف آقاى سبحانى
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
الحمد للَّه رب العالمین، و صلى اللَّه على محمد و آله الطاهرین، و لعنة اللَّه على اعدائهم اجمعین.
و بعد، فما منّ اللَّه تعالى على هذا العبد اتفاق صحابة جمّ من افاضل و عدة من الاعلام- ایّدهم اللَّه تعالى- منهم العالم العلَم التقى صاحب الفکر الثاقب و النظر الصائب الآقا میرزا جعفر السبحانى التبریزى- وفّقه اللَّه تعالى لمرضاته و کثّر اللَّه أمثاله- و لقد جدّ و اجتهد فى تنقیح مباحث الالفاظ من مبحث هذا الفقیر بحسن سلیقته و توضیحها بجودة قریحته؛ فصار بحمد اللَّه و له المنّة صحیفة کاملة لمهمات المسائل. فأسأل اللَّه تعالى توفیقه لِاتمام سایر المباحث و تأییده لبذل الجهد فى طریق الحق و سبیل الهدى.
فى تاریخ 24 شهر ربیع المولود 1375
- حرّره: روح اللَّه الموسوی الخمینى- عفى عنه
[ترجمه متن:
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
سپاس پروردگار جهانیان را و درود خدا بر محمد و خاندان پاکش و لعنت خدا بر تمامى دشمنان آنان
خداوند بر این بنده خود منت نهاد و توفیق همراهى و همنشینى گروهى از دانشمندان و فضلا را- که خداوند یارىشان فرماید- نصیب من نمود. یکى از آنان دانشمند برجسته و پرهیزکار، صاحب اندیشه تابناک و رأى راست، آقاى میرزا جعفر سبحانى تبریزى مىباشد- که خداوند در راه رضاى خویش یارىاش فرماید و امثال ایشان را بسیار گرداند- ایشان در راه توضیح و جمعآورى مباحث الفاظ این فقیر، با حسن سلیقه و قریحه خویش تلاش فراوانى نمودهاند، و بحمد اللَّه این تلاش به صورت کتابى در آمده است که حاوى مسائل با اهمیتى مىباشد از خداوند متعال توفیق ایشان را براى اتمام دیگر مباحث و تلاش در راه حق و هدایت خواهانم.
به تاریخ 24 ربیع المولود 1375
روح اللَّه الموسوی الخمینى]
نامه [به آقاى میرزا محمد ثقفى (خانوادگى)]
زمان: 21 شهریور 1335/ 6 صفر 1376
مکان: قم
موضوع: خانوادگى
مخاطب: ثقفى، میرزا محمد
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
تصدقت شوم، ان شاء اللَّه وجود محترم عالى مقرون سلامت و سعادت است. بنده و سایرین بحمد اللَّه سلامت هستیم. چند روزى فهیمه «2» مبتلا به آپاندیس شد ولى بحمد اللَّه حالا حالش خوب است. خانم قدس ایران «3» هم سلامت هستند و سلام و عرض دستبوس تقدیم مىکنند. خدمت حضرات آقایان دوستان سلام عرض مىکنم. خدمت آقاى آقا حسن «4» سلام مىرسانم. ایام سلامت و سعادت مستدام. اگر با آقاى نخجوانى «5» ملاقات فرمودید پس از سلام بنده بفرمایید مقدارى از نماز و روزه معهود را دادهام، ولى منتظرم آنهایى که طرف اطمینان هستند از سفر مراجعت کنند، بقیه را بدهم و قبض رسید ارسال کنم چون براى ایام تعطیلى تعویق در ارسال پاکت شد، و مقدارى از صلاة آقاى نخجوانى را دادم که قبض جوف را به ایشان مرحمت کنید.
روح اللَّه الموسوی
نامه [به آقاى میرزا محمد ثقفى (خانوادگى)]
زمان:؟
مکان: قم
موضوع: خانوادگى
مخاطب: ثقفى، میرزا محمد
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
تصدقت شوم، «1» دو- سه روز پیش مصطفى «2» گفت- خداى نخواسته- کسالتى عارض بوده ولى بحمد اللَّه تعالى حالا رفع شده. امید است ان شاء اللَّه تعالى رفع نقاهت نیز شده و با سلامت و سعادت قرین باشید. بنده چندى است که بحمد اللَّه تب نکردم. از تهران که آمدم تا کنون چهار- پنج مرتبه کسالت پیدا کردم و تب عارض شده و ضعف هم باقى است، گرچه بحمد اللَّه حالا بهتر است؛ و از حضرت عالى ملتمس دعا هستم. خانم و بچهها بحمد اللَّه سالم و دستبوس هستند. خدمت آقاى آقا حسن «3»- سلّمه اللَّه تعالى- سلام مىرساند. در خاتمه سلامت و صحت و عزت حضرت عالى را خواستار است.
روح اللَّه الموسوی
نامه [به آقاى میرزا محمد ثقفى (خانوادگى)]
زمان: 1336 ه. ش./ 1376 ه. ق
مکان: قم
موضوع: خانوادگى
مخاطب: ثقفى، میرزا محمد «1»
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
تصدقت شوم، اعیاد شریفه را به حضرت عالى تبریک عرض [مىکنم]. سلامت و سعادت وجود محترم را از خداوند تعالى خواستار است. بنده بحمد اللَّه سلامت و دعاگو هستم. خانم هم بحمد اللَّه سلامت هستند. مصطفى «2» به عتبات مشرّف است. ایام سعادت مستدام باد.
روح اللَّه الموسوی
نامه [به آقاى سید محمد تقى شهرستانى (احوالپرسى و اعلام سفر قریب الوقوع]
زمان:؟
مکان: قم
موضوع: احوالپرسى و اعلام سفر قریب الوقوع
مخاطب: شهرستانى (آقا نجفى)، سید محمد تقى
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
به عرض عالى مىرساند، دیشب که آقاى اشراقى «1» از تهران آمدند اظهار داشتند که جنابعالى کسالتى پیدا کردید و بحمد اللَّه به خیر گذشته است، و جزئى نقاهتى باقى مانده، امید است ان شاء اللَّه این جزئى نقاهت هم بکلى رفع شود. این جانب بحمد اللَّه حالم بد نیست و براى اواخر ماه حرکت مىکنم به تهران؛ امسال نیز همان جا که سال قبل بودم بنا است بروم. «2» از جنابعالى التماس دعاى خیر دارم. و السلام علیکم و رحمة اللَّه.
روح اللَّه الموسوی الخمینى
نامه [به آقاى سید ابو القاسم کاشانى (استفسار از سلامتى آقاى کاشانى)]
زمان: 1340 ه. ش./ 1380 ه. ق
مکان: قم
موضوع: استفسار از سلامتى آقاى کاشانى
مخاطب: کاشانى، سید ابو القاسم
بسم اللَّه الرحمن الرحیم
به عرض عالى مىرساند، پیوسته سلامت وجود مبارک را از خداوند تعالى خواستار است. امید است ان شاء اللَّه این کسالت بزودى مرتفع شود. مخلص دعاگوى وجود محترم هستم و از اشخاصى که مىآیند مستفسر هستم. بنده هم از موقعى که از تهران آمدم چندین مرتبه مبتلاى به تب مالت و غیر آن شدم و الآن هم در کسالت به سر مىبرم. از وجود مسعود ملتمس دعا هستم. و السلام علیکم و رحمة اللَّه.
روح اللَّه الموسوی.
