مسمط
در توصیف بهاران و مدیح ابا صالح امام زمان(عج) و تخلّص به نام
آیت اللّه حاج شیخ عبدالکریم حائرى یزدى - قدّس اللّه سرّه
مــــژده فـــــروردین ز نـــــــو، بنمود گیتى را مسخّر جیشش از مغرب زمین بگرفت تا مشرق، سراسر
رایتش افـــــــــراشت پرچم زین مُقَرنس چرخ اخضر گشت از فــــــرمان وى، در خدمتش گردون مقرّر
بر جهان و هر چه انـــدر اوست یکسر حکمران شد قدرتش بگــــــــــــــــرفت از خطّ عرب تا مُلک ایران
از فـــــــراز تـــــــــوده آنـــــــــوِرسْ تا سر حدّ غازان هند و قفقاز و حبش، بلغـــار و ترکستان و سودان
هم، طــــراز دشت و کوهستان و هم، پهناى عمان دولتش از فــــــرّ و حشمت، تالــى ساسانیان شد
کــــــــــــرد لشکـــــــــر را ز ابـر تیره، اردویى منظّم داد هــــــــــــر یک را ز صَرصَر، بادیه پیمایى ادهم
بــــــــر ســـــــرانِ لشکر از خورشید نیّر، داد پرچم رعــــــــــــد را فرمان حاضر باش دادى چون شه جم
بــــــــرق از بهــــــــر سلام عیــد نو آتشفشان شد چــــــون سرانِ لشکرى حاضر شدند از دور و نزدیک
هم امیـــــران سپــــــــه آماده شد از تـــــرک و تاجیک داد از امـــــــر قضــــــــا بــــر رعد غُرّّان، حکم موزیک
زان سپس دادى بـر آن غژمان سپه، فــــــرمان شلیک تـــــــــوده غبــــــــــرا ز شلیک یلان بمباردمان شد
از شلیک لشکـــــــرى بــــــر خاک تیره، خــــــون بریزد قلبهــــــــا ســـــــوراخ و انـــــدر صفحه هامون بریزد
هم بـــه خـــاک تیـره از گُردان دو صد میلیــــــون بریزد زَهـــــــــره قیصــــــر شکـــــــافد، قلب ناپلئون بریزد
لیک زیـــــن بمباردمان، عالـــــم بهشت جــاودان شد روزگـــــــــار از نـــــــو جوان گردید و عالم گشت بُرنا
چــــرخْ پیــــــــروز و جهانْ بهروز و خــــوش اقبال دنیا در طـــــــرب خورشید و مه در رقص و در عشرت ثریّا
بس کــــه اسبابِ طــــــرب، گردید از هـــــر سو مهیّا پیــــــــــــــرِ فرتوتِ کهن از فرط عشرت، نوجوان شد
سر بــــه سر دوشیزگان بوستان چون نــــوعروسان داشتــــــــــــــه فرصت غنیمت در غیاب بوستانبان
کـــــرده خلـــــوت با جوانهاى سحابى در گــــلستان رفتـــــــــــه در یک پیرهن با یکدگر چون جان و جانان
مـــن گــــــزارش را نمىدانم دگر آنجا چــــــسان شد لیــــــــــک دانم اینقدر گل چون عروسان باروَر گشت
نستـــــــرن آبستن آمــــــد سنبل تر پُر ثمـــــر گشت آن عقیمـــــى را که در دِى بخت رفت، اقبال برگشت
این زمان طفلش یکى دوشیزه و آن دیگر، پسر گشت مـــــــــــــوسم عیشش بیامد، سوگواریّش کران شد
چنـــــد روزى رفت تـــــا ز ایـــــّام فصل نـــو بهــــارى وقت زاییـــــــــدن بیامـــــــــــــَدْشان و روزِ طفلدارى
دست قــــدرت قـــــــابلــه گردید هر یک را بـــه یارى زاد آن یک طفلکـــــــى مهپـــــاره وین سیمین عذارى
پــــــاک یزدان هر چه را تقدیر فرمود، آنچنـــان شد دختــــر رَز انـــــــــدک اندک، شد مهى رخساره گلگون
غیـــــــــرت لیلى شد و هـــر کس ورا گردید مجنون غمـــــــــــزه زد تا رفته رفته مىفروشش گشت مفتون
خـــــواستگـــــارى کرد و بردش از سراى مام بیرون از نِتــــــــــــاجش بــــــــاده گلرنگ روح افزاى جان شد
سیب سیــــــــم اندامْ فتّان گشت و شد دلدار عیّار گشت پنهــان پشت شاخ، از بــــرگ محکم بست رخسار
تا کــــــه به روزى ورا دید و ز جان گشتش خریدار بس کــــه رو بـــــــر آستـــــــانش سود، آن رنجــــور افگار
چهـــــرهاش زرد و رخش پرگرد و حالش ناتوان شد جــــــــامـــــــــه گلنـــــــارگون پوشیده بر انــــدام نار است
گــــــوییا چـــــون من، گرفتار بتى بـىاعتبار است جــــــامـــــــــهاش از رنگ خونِ دل، چنین گلنـــــاروار است
یــــا کــــه چون فرهادِ خونیندل، قتیل راه یار است پیـــــــرهن از خــــــــون اندامش، بسى گلنــــارسان شد
جـــــــانفزا بزمى طرب انگیز و خوش، آراست بلبل تـــــــا کــــــــه آیـــــــــــــــد در حباله عقد او گـــل بىتامل
تار صَلصَل زد، نوا طوطى و گرمِ رقص سنبل بس کـــــــــــــه روح افزا، طـــرب انگیز شد بـــزم طرب، گل
بـــــــــرخلاف شیوه معشوقگان تصنیف خوان شد نــــى اســــاس شـــــادى انـــــــدر تــــــوده غبرا مهیّاست
یــــــــا که اندر بوستانهاى زمینى، عیش برپاست خـــــــود در این نوروز انــــدر هشت جنّت، شور و غوغاست
قدسیان را نیز در لاهوت، جشنى شادى افزاست چـــون کــــه این نـــــوروز بـــــــا میلاد مهدى تــــــوامان شد
مصدرِ هــــــر هشت گـــردون، مبدا هر هفت اختر خـــــــــالق هـــــــــر شش جهت، نـــــــورِ دلِ هر پنج مصدر
والـــــى هــــر چـــار عنصر، حکمران هر سه دختر پــــــــادشاه هـــــــر دو عالـــــــــم، حجّت یکتــــــــــاى اکبر
آنکــــه جـــــودش شهره نُه آسمان بل لامکان شد مصطفــــــــى سیرت، علــــى فر، فاطمه عصمت، حسن خو
هم حسین قــــدرت، على زهد و محمّد علم مَهرو شـــــاه جعفـــــــــر فیض و کــــاظم حلم و هشتم قبله گیسو
هم تقــــى تقوا، نقى بخشایش و هم عسکرى مو مهـــــدى قــــــــائم کــــــــــه در وى جمع، اوصاف شهان شد
پـــــادشاه عسکرى طلعت، تقى حشمت، نقى فر بــــــــــوالحسن فــــــــــرمان و مـوســـــى قدرت و تقدیر جعفر
علم بـــــاقر، زهــــد سجــّاد و حسینى تاج و افسر مجتبــــــى حلــــــــم و رضیّـــــــــه عفّت و صــــــولت چو حیدر
مصطفـــى اوصـــــاف و مـــجلاى خـداوند جهان شد جلـــــــــــوه ذاتش بـــــــــه قـــــدرتْ تالـــــــــــىِ فیض مقدّس
فیض بـــىحـــــدّش به بخشش، ثانىِ مجلاى اقدس نـــــــورش از کــــــن کــــــــــرد بر پا هشت گردون مقرنس
نطق من هر جا چو شمشیر است و در وصف شه، اخرس لـــــــیک پـــــــــــاى عقـــــــل در وصف وى اندر گل نهان شد
دست تقــــــدیرش بــــه نیـــــــرو، جلوه عقل مجرّد آینــــــــه انـــــــــــــوار داور، مظهـــــــر اوصـــــــــاف احمـــــد
حکـــــم و فــــــرمانش محکّم، امر و گفتارش مُسدّد در خصایــــــــل ثــــــانــــــــى اِثنینِ ابـــــوالقاسم محمّد(ص)
آنکـــــه از یـــــزدان خـــدا بر جمله پیدا و نهان شد روزگــــــــارش گــــــرچـــــــــه از پیشینیـــــــان بــودى موخّر
لیک از آدم بُــــدى فــــــــــــــرمانْش تا عیسى مقرّر از فــــــــــراز تــــــــــوده غبـــــــرا تـــــــا گـــــــــــردون اخضر
وز طــــــــرازِ قبّــــــــه ناســـــــــوت تا لاهوت، یکسر بنـــــــده فـــــرمـــــــانبـــــــرش گـــــردید و عبد آستان شد
پادشاها، کـــــــــــار اسلام است و اسلامى پریشان در چنین عیــــــــدى کـــــــــه باید هر کسى باشد غزلخوان
بنگــــــرم از هـــــــــر طرف، هر بیدلى سر در گریبان خســــــــروا، از جـــــــاى بــــــــــرخیز و مدد کن اهل ایمان
خــــــــاصه این آیت که پشت و ملجا اسلامیان شد راستــــــــى، این آیت اللّه گــــــر در این ســــــامان نبـــودى
کشتـــــى اسلام را، از مهـــــــــــر پشتیبان نبــودى دشمنـــــــان را گـــــــر کــــــه تیغ حشمتش بر جان نبودى
اسمـــــــــى از اسلامیان و رسمى از ایمان نبودى حَبّــــــــذا از یـــــــزد، کــــــزوى طالعْ این خورشید جان شد
جــــــاى دارد گـــــــــــر نهد رو، آسمان بر آستانش لشکــــــر فتح و ظفـــــــر، گــــــــردد همـــــاره جانفشانش
نیـــــــــّرِ اعظــــــــــــم به خدمت آید و هم اخترانش عبــــــــد درگــــــــــه بنـــــــــــده فرمان شود، نُه آسمانش
چــــــون که بر کشتى اسلامى، یگانه پشتبان شد حـــــــــوزه اسلام کـــــــــــز ظلم ستمکــــــــــاران زبون بود
پیکـــــــــرش بىروح و روح اقدسش از تن برون بود روحش افســـــــرده ز ظلمِ ظلمانــــــــدیشان دون بـــــــــود
قلب پیغمبــــــــــــر، دلِ حیدر ز مظلومیش خون بود از عطــــــایش، بــــــــاز ســـــــــــوى پیکرش روحْ روان شد
ابــــــر فیضش بر سر اسلامیان، گوهر فشان است بـــــــــادِ عــــــــدلش از فـــــــراز شرق تا مغرب وزان است
دادِ علــــمش شهــره دستان، شهود داستان است حجّت کبــــــــرى ز بعــــــد حضرت صـــــــاحب زمان است
آنکـــــه از جـــودش زمین ساکن، گرایان آسمان شد تا ولایت بـــــر ولـــــــىّ عصر (عج) مــــــى بـــــــاشد مقرّر
تــــا نبـــــــوّت را محمّد (ص)، تا خلافت راست حیدر تـــــــا کـــــــه شعر هندى است از شهد، چون قند مکرّر
پــــــوستْ زندان، رگْ سنان و مژّهْ پیکان، موىْ نشتر بـــــــــاد، آن کس را کـــــــه خصم جاه تو از انس و جان شد
حدیث دل
بـــــــر ســــــر کوى تو اى مى زده، دیوانه شدم عقل را رانـــــدم و وابستــــه میخانه شدم
دور آن شمــــع دل افـــــــــــــروز چو پروانه شدم بـــــه هــواى شکن گیسوى تو شانه شدم
درد دل را بــــــه کـــــــــــه گویم که دوایى بدهد مــن کـــــــه درویشم، میخانه بود منزل من
دوستــــــــىّ رُخش آمیختـــــــه انــــــدر گِل من از همـــه مُلک جهان، میکده شد حاصل من
حــــــق ســــــــرافکنــــده شود در قِبَل باطل من کــــاش میخــانه به این تشنه صفایى بدهد
مـــــــــژده اى ســـــــــاکن بتخانه که پیروز تویى یـــــارِ آتشکــــــده مستِ جهـــــانسوز تویى
خـــــــــادم صـــــــــــومعه فتنــــــــه برافروز تویى واقفِ ســـــــرّ صنمخـــــــانه مـــــرموز تویى
شــــــــاید آن شــــــاه، نــــوایى به گدایى بدهد ســـــ و سرّى است مرا با صنم باده فروش
گفت و گویــــى است که نایش برسد بر دل گوش پیــــر صاحبدل ما گفت: ازین رمز، خموش !
هـــــــر دو عالــــــم نکشد بـــــــ-ار امانت بر دوش دستتقــــــدیر بـــــه میخواره نوایى بدهد
اى گـــل بـــــــــاغ وفـــــــــــــا، درد مرا درمان کن جـــــرعــــــــه اى ریز و مرا بنده نافرمان کن
راز میخوارگــــــــىام از همــــــــــه کس پنهان کن گــــــوشه چشم به حال من بىسامان کن
باشد آن شــــــــاهد دلــــــــــــــدار سرایى بدهد یــــــادگارى که در آن منزل درویشان است
درد عشــــــــــــــــّاق قلندر به همین درمان است طـــــــایر قدس بر این منزلِ دل، دربان است
حضرت روحِ قُدُس منتظــــــر فــــــرمــــــــان است تــــا کـــــه درویش خـــــرابات صلایى بدهد
پـــــــرده بــــــــــرداشت ز اســــرار ازل، پیـــر مغان بــــــاز شد در بـــــــرِ رندان، گره فاشِ نهان
راز هستــــــى بگشــــــود از کـــــــــــرم درویشان غــــــم فـــــــــــرو ریخت ز دامان بلند ایشان
دوست شــــــاید کـــــــــــه به دریوزه ردایى بدهد ســــــاغر از دست من افتاد، دوایى برسان
راه پیـــــدا نکنــــــم، راهنمــــــایى بــــــرســـــان گــــــــر وفایـــــى نبود در تو، جفایى برسان
از مــــــن غمــــــــزده بـــــ-ر پیر، ندایـــى برسان کــــه به ایــن مى زده در میکده جایى بدهد
